گروه نرم افزاری آسمان

فصل بيست و هفتم : اركان نماز: قبله


آيات :
153 - تغيير قبله
سيقول السفهاء من الناس ما وليهم عن قبلتهم التى كانوا عليها قل لله المشرق و المغرب يهدى من يشاء الى صراط مستقيم
به زودى سبك مغزان از مردم مى گويند: چه چيز آنها را (مسلمانان را) از قبله اى كه بر آن بودند باز گردانيد؟ بگو مشرق و مغرب از آن خدا است ، هركس رابخواهد به راه راست هدايت مى كند. (سوره بقره ، آيه 142).
153 - فلسفه و اسرار تغيير قبله
وكذلك جعلناكم امة و سطا لتكونوا شهدا على الناس و يكون الرسول عليكم شهيدا و ما جعلنا القبلة التى كنت عليها الا لنعلم من يتبع الرسول ممن ينقلب على عقيبة و ان كانت لكبيرة الا على الذين هدى الله و ما كان الله ليضع ايمانكم ان الله بالناس لرؤ ف رحيم :
همان گونه (كه قبله شمايك قبله ميانه است ) شما رانيز امت ميانه اى قرار داديم (كه در حد اعتدال ، كه ميان افراط و تفريط است ) تا گواه بر مردم باشيدو پيامبر هم گواه بر شما و آن قبله اى راكه قبلا بر آن بودى ، تنها براى اين قرار داديم كه افرادى از پيامبر پيروى مى كنند، از آنها كه به جاهليت باز مى گردند، مشخص شوند؛ اگر چه اين جز بر كسانى كه خداوند آنها را هدايت كرده دشوار بود (اين را نيز بدانيدكه نمازهاى شما در برابر قبله سابق صحيح بوده ) و خدا هرگز ايمان (نماز) شما را ضايع نمى گرداند، زيرا خداوند نسبت به مردم رحيم مهربان است . (سوره بقره آيه 143).
154 - همه جا روبه سوى كعبه كنيد
قد نرى تقلب وجهك فى السماء فلنولينك قبلة ترضيها فول وجهك شطر المسجد الحرام و حيث ما كنتم فولوا وجوهكم شطره و ان الذين اوتوا الكتاب ليعلمون انه الحق من ربهم و ماالله بغافل عما يعملون
نگاهاى انتظارآميز تو را به سوى آسمان (براى تعيين قبله نمايى ) مى بينيم ، اكنون تو را به سوى قبله اى كه از آن خشنود باشى ، باز مى گردانيم ، روى خود را به جانب مسجدالحرام كن و هرجا باشيد كه روى خود را به جانب آن بگردانيد و كسانى كه كتاب آسمانى به آنها داده شده است ، به خوبى مى دانند كه اين فرمان حقى است كه از ناحيه پروردگارشان صادر شده (و در كتابهاى خود خوانده اند كه پيغمبر اسلام به سوى دو قبله نماز مى گزارد) و خداوند از اعمال آنها (در مخفى داشتن آيات ) غافل نيست . (سوره بقره آيه 144).
155 - قبله براى هر قومى
ولكل وجهة هو موليها
و هر طايفه اى قبله اى دارد كه خداوند آن را تعيين كرده است . (سوره بقره ، آيه 148).
156 - به سمت قبله نماز بخوانيد
ومن حيث خرجت فول وجهك شطر المسجد الحرام و انه الحق من ربك و ماالله بغافل عما تعملون
از هر جا (و از هر شهر نقطه اى ) خارج شدى (به هنگام نماز) روزى خود را به جانب مسجدالحرام كن ، اين دستور حقى است از طرف پروردگار تو و خداوند از كردار شما غافل نيست .(سوره بقره آيه 149).
157 - فلسفه قبله
ولله المشرق و المغرب فاينما تولوا فثم وجه الله ان الله واسع عليم
مشرق و مغرب از آن خداوند است و به هر سو روى كنيد خدا آنجا است ، به درستى كه خداوند بى نياز و دانا است . (سوره بقره ، آيه 115).
158 - روكردن به قبله در هر عبادت
قل امر ربى بالقسط و اقيموا وجوهكم عند كل مسجد و ادعوه مخلصين له الدين كما بداءكم تعودون
بگو اى رسول ما پروردگار من شما را به عدل و درستى امر كرده و نيز فرموده كه در هر عبادت روى به حضرت او آريد و خدا را از سر اخلاص بخوانيد كه چنان كه شما را در اول بيافريدت ديگر بار به سويش باز آييد. (سوره اعراف ، آيه 29).
159 - دستور خداوند به موسى (ع )
و اوحينا الى موسى و اخيه ان تبوء القومكما بمصر بيوتا و اجعلوا بيوتكم قبلة اقيموا الصلوة و بشرالمؤ منين
و به موسى و برادرانش وحى كرديم كه براى قوم خويش خانه هايى را در سرزمين مصر انتخاب كنيد و خانه هايتان را مقابل يكديگر (و متمركز) قرار دهيد و نماز را برپا داريد و به مؤ منان بشارت ده (كه سرانجام پيروز مى شويد.) (سوره يونس ، آيه 87).
احاديث :
1640 - نماز روبه قبله
قال ابوعبدالله - عليه السلام - فى قوله تعالى :
فاينما تولوا فثم وجه الله هذا فى النوافل خاصة فى حال السفر فاما الفرائض فلابد فيها من استقبال القبلة
امام صادق (ع ) در تفسير آيه ( به هر جهت كه روى كنيدت همان جهت وجه الله است ) فرمود: اين مطلب درباره نمازهاى مستحبى و در هنگام سفر است اما نمازهاى واجب حتما بايد روبه قبله خوانده شود. (وسائل الشيعه ، ج 3، ص 243).
1641 - قبله و نمازگزار
قال الباقر - عليه السلام -
اذا استقبل المصلى القبلة استقبل الرحمان بوجهه لااله غيره
آن گه كه نمازگزار روى به قبله مى ايستد، روى به آن خدايى ايستاده است كه جز او خدايى نيست .(ميزان الحكمة ، ج 5، ص 376)
1642 - قبله آداب و حال آن
قال الصادق - عليه السلام -
اذا استقبلت القبلة فانس من الدنيا و ما فيها و الخلق و ما هم فيه و استفرغ عن كل شاغل يشغلك عن الله و عاين بسرك عظمة الله و اذكر و قوفك بين يديه يوم تبلو اكل نفس ما استلفت و ردوا الى الله موليهم الحق وقف على قدم الخوف و الرجاء
هرگاه براى نمازى روبه قبله ايستادى ، از دنيا و آنچه در آن است و مردم و آنچه در آنند ماءيوس باش ، و قبلت را از هرچيز كه تو را از خدا غافل مى كند خالى كن ، و با چشم دل عظمت خدا را نظاره كن و به ياد ايستادنت در محكمه خدا در قيامت باش ؛ روزى كه هر كس آنچه از پيش فرستاده مى يابدو همه به سوى خداوند كه سرپرست و صاحب اختيار همه است بازگردانده مى شوند و بايست با ترس و اميد (كه از گناهان و عذاب الهى بترسى و در عين حال اميدوار به فضل و رحمت خدا باشى ) (مستدرك الوسائل ج 4، ص 95، باب افعال الصلاة ).
1643 - حكم عكس و تنديس در قبله
محمد بن مسلم قال : ساءلت احدهما عن التماثيل فى البيت فقال :
لاباءس اذا كانت عن يمينك و عن شالك و عن خلفك او تحت رجلك و ان كانت فى القبلة فالق عليها ثوبا
محمد بن مسلم مى گويد: از امام صادق (ع ) يا امام باقر (ع ) پرسيدم : اگر در خانه اى كه تنديش و عكس وجود داشته باشد مى توان در آن خانه نماز خواند؟ آن حضرت فرمود: اگرعكس طرف راست يا چپ ياپشت سر يا زير پا باشند، اشكال ندارد و اگر طرف قبله بود، پارچه اى رويش بينداز و نماز بخوان . (وسائل الشيعه ، ج 3، ص 462).
1644 - وجوب قبله در نماز
قال الباقر - عليه السلام -
عن الفرض فى الصلاة ، الوقت و الطهور و القبلة و التوجة و الركوع و السجود و الدعاء
آنچه كه در نماز واجب مى شود، عبارت است از: 1 - وقت نماز2 - طهارت ، 3 - قبله ، 4 - توجه داشتن 5 - ركوع ، 6 - سجود، 7 - دعا (وسائل الشيعه ، ج 3، ص 80).
1645 - قبله به سمت كعبه
قال الصادق - عليه السلام -
البيت قبلة لاهل المسجد و المسجد قبلة لاهل الحرم و الحرم قبلة للناس جميعا
خانه كعبه ، قبله كسانى كه در مسجدالحرام هستند، و مسجدالحرام ، قبله كسانى است كه در حرم اند و حرم ، قبله همه مردم روى زمين است . (اصول وافى ، ج 7، ص 542).
1646 - روى برگرداندن از قبله
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
اما يخاف الذى يحول وجهه فى الصلاة ان يحول الله وجهه وجه حمار
آيا آن كس كه در نماز صورتش را از قبله برمى گرداند نمى ترسد از اين كه خداوند او رامسخ نمايدو صورتش را مبدل به صورت حمار كند. (المحجة البيضاء، ج 1، ص ‍ 382).
1674 - سجده به سمت قبله
قال الباقر - عليه السلام -
اذا قراءت السجدة و انت جالس فاسجد متوجها الى القبلة و اذا قراءتها و انت راكب فاسجد حيث توجهت فان رسول الله -صلى الله عليه وآله - كان يصلى على راحلته و هو متوجه الى المدين بعد انصرافه من مكة يعنى النافلة قال : و فى ذلك قول الله فاءينما تولوا فثم وجه الله
هنگامى كه در حالت نشسته آيه سجده خواندى ، روبه قبله سجده را به جاى آر و وقتى سوار بر مركب آيه را مى خوانى به هر سويى كه راه مى روى سجده كن ، زيرا رسول خدا (ص ) سوار بر شتر هنگامى كه از مكه به سوى مدينه مى رفت ، نماز نافله گزارد همچنين امام باقر (ع ) فرمود: آيه ( فاينما تولوا فثم وجه الله ) در اين باره نازل گشت . (بحارالانوار، ج 85، ص 175).
1648 - قبله از فرايض نماز
قال على - عليه السلام -
و فرض عليكم حج بيته الحرام الذى جعله قبلة للانام
و (خداوند) حج بيت حرام خود را با شما واجب كرد، بيتى كه آن را قبله مردم قرار دارد